خانه کتاب افغانستان
نشست بین المللی بزرگداشت حافظ از سوی موسسه فرهنگی اکو و دانشگاه علامه طباطبایی به صورت مجازی برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی موسسه فرهنگی اکو، اساتیدی از دانشکده های زبان فارسی کشورهای افغانستان، ایران، تاجیکستان، ترکیه، ازبکستان و لبنان به مناسبت بیستم مهرماه روز بزرگداشت حافظ شاعر غزلسرای منطقه اکو سخنرانی و بحث و تبادل نظر کردند.
نشست با سخنرانی سرور بختی رئیس موسسه فرهنگی اکو آغاز شد، بختی سخن خود را با
بیتی از شبلی نعمانی در ستایش حافظ شروع کرد: گر خداوندی هوس داری در اقلیم سخن/ بندگی حافظ شیراز می بائیست کرد، وی در ادامه به راز ماندگاری حافظ اشاره نمود و گفت حافظ تنها شاعر فارسی گوی است که مردم با هزاران امید بر دیوانش تفائل می زنند تا گره از کارشان باز شود و روزگارشان پر از سرسبزی و نشاط و طراوت باشد ولی شاید کمتر کسان می دانند که در سرزمین رودکی هنوز هم مادران زیر سر اطفال دیوان او را می نهند با این نیت که از جمیع آفات نگهدارش باشد.
در ادامه نعمت الله ایرانزاده رئیس دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی در حرکتی منحصر به فرد به جای سخنرانی و به منظور ادای احترام به محمدرضا شجریان استاد مسلم آواز ایران که چندی پیش دار فانی را وداع گفت و حافظ شناسی قهارنیز بود، اساتید و شرکت کنندگان برنامه را به شنیدن قطعه ای موسیقی از وی مهمان کرد و افزود همانطور که در تاجیکستان یکی از معانی حافظ، خواننده موسیقی و موسقیدان است برای فهم زیر و بم سخن حافظ از منظر نظریه دریافت و خواننده محوری می توان از تجربه شجریان استفاده کرد و فهمید خواننده حافظ شناس چگونه به نه توی سخنان حافظ دست می یابد.
بعد از سخنرانی افتتاحیه، محمد ناصر ره یاب استاد زبان و ادبیات فارسی و رئیس دانشگاه غالب هرات در افغانستان به عنوان اولین سخنران برنامه گفت حافظ در جامعه زبانی فارسی دری زنده زنده است و حتی در این زمانه ای که تلویزیون و اینترنت و کتاب های گوناگون کتب متون کهن را از خانه های ما دور کرده است هنوز حافظ در شهر و روستاهای هرات خوانندگان بسیاری دارد، وهنوز مادران در مورد باز یا بسته بودن بخت دختر و پسر خود و یا اتفاقات آینده از حافظ یاری می گیرند. این کار شگرف در کنار بسیاری دلایل دیگر وابسته به این است که شعر حافظ شعری نمادین است. او ادامه داد حافظ هیچوقت فراموش نمی کند که شعر او باید چیزی به خواننده ارائه کند به همین خاطر شخص با شعر او ارتباط برقرار میکند و عارفان و متشرعان و اصالت لذت طلبان و... او را از خود می دانند.
سخنران دوم محمد حسن حسن زاده مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی در سخنان خود گفت: همه حافظ پژوهان بر این قول متفقند که شعر حافظ چند رویه و چند سویه است و هر کس از پنجره ذهن خود به این منظره می نگرد و به یافته های مخصوصی دست پیدا می کند. وی تاکید کرد شاید بتوان گفت بیشترین نگاه به حافظ نگاه عاشقانه و عارفانه بوده است و این نگاه دستاوردهای بزرگی هم به همراه داشته است یکی از رازهای ماندگار حافظ این است که او عاشقانه و عارفانه شعر سروده است و از آنجا که دل دادگان شعر عاشقانه و عارفانه در سراسر گیتی بسیار زیاد است اقبال به شعر حافظ بسیار زیاد شده است
قوران بیک اف،استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خاورشناسی تاشکند بعنوان سخنران بعدی، سخنانی چند در مورد حافظ ایراد کرد، بیک اف تاکید کرد: از دیرباز شیفته حافظ بوده است و رساله دکتری و یکی از کتاب هایش ((هفت پرده اسرار حافظ)) را در مورد او نوشته وتلاش کرده است بعضی از چهره ها و نماد های موجود در غزلیات حافظ را از دیوان او جمع آوری کند و از روی بافت و قرینه ها معانی این نمادها و چهره ها را بیابد وی خاطر نشان کرد هدف مقاله ای که برای ارائه در این برنامه برگزیده است تشریح کنه معانی این نماد نیست بلکه ارزیابی این نماد ازدیدگاه شاعر است.
یعقوب شفق، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کریک قلعه ترکیه، دراین نشست به بررسی تاثیر حافظ در ترکیه پرداخت، شفق عنوان کرد حافظ نه تنها در ایران که در سطح جهان شناخته شده است، حافظ در ترکیه زمان عثمانی به عنوان یک صوفی مقام والایی داشته است و دیوان او نه تنها برای آموختن زبان فارسی که آموزش فنون بلاغت نیز مورد استفاده قرار می گیرد و از میان آثار فارسی که در دوران عثمانی بیشترین شرح ها برآنها نوشته شده است میتوان از مثنوی معنوی، گلستان و بوستان، گلشن راز، دیوان حافظ و... نام برد اما از میان همه این آثار شرح هایی که بر دیوان حافظ نوشته شده است اهمیت خاصی دارند چرا که متفکران بزرگ ترک تمام اشعار او را شرح کرده اند. تمامی اشعار حافظ توسط افرادی چون حجابی کرلانکیج و مهمت به ترکی ترجمه شده است و حتی بعضی از تصنیف گران ترک مثل عبدالقادر مراوی از غزل های حافظ ایده گرفته اند.
سپس عباسعلی وفائی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی سخنانی چند در ستایش حافظ ایراد کرد: برجستگی یک زبان به فاخر بودن اندیشه و نوع تفکر کسی که آن زبان را به کار میگیرد بستگی دارد و زبان به ماهو زبان قدرت و توانمندی کافی ندارد در زبان فارسی اندیشه موجود در شعر حافظ گویای این ادعاست. حافظ آگاهی فراوانی از موضوعات مختلف دارد اما در اینجا به فخیمی زبان حافظ که از فخیمی اندیشه اش نشات می گیرد پرداخته خواهد شد در میان شاعران فارسی کمتر شاعری چون حافظ چنین آگاهی و نبوغی داشته است.
آخرین سخنران نشست مجازی بزرگداشت حافظ، نعیمه شکر استاد دانشگاه ادبیات و علوم انسانی زحله لبنان به خوانش برخی اشعار معرب حافظ و توصیف صفات جلاله خداوند در شعر حافظ پرداخت و بعضی کلمات یا اشارات و اقتباس هایی که حافظ از قران وام گرفته بود را شرح داد شکر تاکید کرد حافظ در اشعار خود با درک واژگان قران معنای عالی تر آن را اراده کرده است.
عبدالنبی ستار زاده استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ملی تاجیکستان نیز در ویدئوی ارسال خویش پیرامون سابقه حافظ پژوهی در تاجیکستان و حافظ شناسان این کشور اطلاعات مبسوطی را ارائه نمود.
به بیانی خلاصه باید گفت مشارکت و سخنرانی استادانی از افغانستان، ایران، ترکیه، تاجیکستان، ازبکستان و لبنان در این نشست، نشانگر وسعت نفوذ اشعار حافظ تا خارج از مرزهای جغرافیایی و زبانی موطن شاعر و محبوبیت او در بین فارسی زبانان و غیرفارسی زبانان است
