محمدکاظم کاظمی
محمد کاظم کاظم شاعر و نویسندۀ افغانستانی است. وی عضو گروه علمی برونمرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی میباشد. در سال ۱۳۹۵ به عنوان دبیر علمی یازدهمین جشنوارۀ شعر فجر انتخاب شد. او برگزیدۀ نخستین دورۀ جشنواره بینالمللی شعر فجر در بخش فارسیزبانان بود.
زندگینامه
محمدکاظم کاظمی در زمستان 1346 در هرات به دنيا آمد و در سال ۱۳۵۴ به کابل کوچ کرد و تا سال آخر دبیرستان در کابل درس خواند. در سال ۱۳۶۳ به ایران آمد و پس از پایان دورۀ دبیرستان، کارشناسی خود را در رشته مهندسی عمران از دانشگاه فردوسی مشهد گرفت. از سال ۱۳۶۵ فعالیتهای ادبیاش را آغاز کرد. در سال ۱۳۶۷ به عضویت گروه شعر حوزۀ هنری مشهد درآمد و در سال ۱۳۶۹ به انجمن شاعران انقلاب اسلامی افغانستان پیوست؛ و آن را در تا دهه هفتاد ادامه داد. انتشار مثنوی «بازگشت» او در فروردین ۱۳۷۰ مایۀ شهرت او شد.
او افزونبر سرایش شعر، در زمینههای آموزش شعر، برگزاری محافل انجمنهای ادبی مهاجران افغانستانی در ایران، انتشار نقدها و مقالاتی در مطبوعات، تألیف و ویرایش کتابهایی در زمینۀ زبان و ادبیات فارسی فعالیت کردهاست. همکاری با هنر و ادبیات روزنامه قدس و مسئولیت صفحه ادب این روزنامه و عضویت در هیئت تحریر فصلنامههای «دُرّ دری» و «خط سوم» و عضویت در مؤسسۀ فرهنگی دُرّ دری از دیگر فعالیتهای او بودهاست.
وی همچنین سابقۀ مسئولیت دفتر هنر و ادبیات افغانستان (۱۳۶۹ تا ۱۳۷۵)، عضویت در هیئت تحریریۀ نشریههای هری و نینوا، مسئولیت جلسه نقد و پژوهش شعر حوزه هنری خراسان رضوی و مسئولیت جلسه شعر آفتابگردانها در مشهد را در کارنامۀ خود دارد. شعر «مسافر» او در کتاب ادبیات فارسی سال دومدبیرستان در ایران به چاپ رسیده است.
کتابشناسی
پیاده آمده بودم: مجموعه شعر، چاپ سوم، سوره مهر، تهران، ۱۳۸۸،
روزنه: مجموعه آموزشی شعر (چاپ پنجم، سپیدهباوران، مشهد ۱۳۹۶)
شعر پارسی (چاپ اول، ضریح آفتاب، مشهد، ۱۳۷۹)،
کلید در باز: رهیافتهایی در شعر بیدل، (چاپ اول، سوره مهر، تهران، ۱۳۸۷)،
همزبانی و بیزبانی، (چاپ اول، انتشارات عرفان، تهران، ۱۳۸۲)،
رصد صبح: خوانش و نقد شعر جوان امروز، (چاپ دوم، سوره مهر، تهران، ۱۳۹۰)،
قصه سنگ و خشت (گزیده شعر)، (چاپ ششم، کتاب نیستان، تهران، ۱۳۹۰
کفران (گزیده اشعار)، چاپ دوم، نشر تکا، تهران، ۱۳۸۸.
گزیده غزلیات بیدل، (چاپ دوم، عرفان، تهران، ۱۳۸۸)،
این قند پارسی، فارسی دری در افغانستان امروز، عرفان، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۹
مرقع صدرنگ: صد رباعی از بیدل (چاپ دوم، سپیدهباوران، مشهد، ۱۳۹۰)
ده شاعر انقلاب (چاپ اول، سوره مهر، تهران، ۱۳۹۰
شعر مقاومت افغانستان، (گردآوری، با همکاری محمدآصف رحمانی)، تهران، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۶۹
گزیده ادبیات معاصر، مجموعه شعر ۴۹؛ کتاب نیستان، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸؛ چاپ دوم، ۱۳۸۰.
گزیده دیوان بیدل، به نشر، چاپ اول، ۱۳۹۲.
شمشیر و جغرافیا، مجموعه شعر؛ سپیدهباوران، چاپ اول، ۱۳۹۲؛ چاپ دوم، ۱۳۹۳
علاوه بر اینها میتوان از گردآوری دیوان خلیلالله خلیلی و ویراستاری کتابهایی چون افغانستان در پنج قرن اخیر میر محمدصدیق فرهنگ، نقد بیدل صلاحالدین سلجوقی، آثار هرات خلیلالله خلیلی، اخلاق نیکوماخوس صلاحالدین سلجوقی، تجلی خدا در آفاق و انفس صلاحالدین سلجوقی، افغانستان در قرن بیستم ظاهر طنین، هزارهها حسن پولادی و شناسنامه افغانستان بصیراحمد دولتآبادی نام برد.
بخشی از شعر بازگشت:
غروب در نفس گرم جاده خواهم رفت پیاده آمده بودم، پیاده خواهم رفت
طلسم غربتم امشب شکسته خواهد شد و سفرهای که تهی بود، بسته خواهدشد
و در حوالی شبهای عید، همسایه صدای گریه نخواهی شنید، همسایه
همان غریبه که قلک نداشت، خواهد رفت و کودکی که عروسک نداشت، خواهد رفت
مسافر
و آتش چنان سوخت بال وپرت را که حتی ندیدیم خاکسترت را
به دنبال دفترچه خاطراتت دلم گشت هر گوشه سنگرت را
و پیدا نکردم در آن کنج غربت به جز آخرین صفحه دفترت را
همان دستمالی که پیچیده بودی در آن مهر و تسبیح و انگشترت را
همان دستمالی که یک روز بستی به آن زخم بازوی هم سنگرت را
همان دستمالی که پولک نشان شد و پوشید اسرار چشم ترت را
سحرگاه رفتن زدی با لطافت به پیشانی ام بوسهٔ آخرت را
و با غربتی کهنه تنها نهادی مرا آخرین پارهٔ پیکرت را
و تا حال میسوزم از یاد روزی که تشیع کردم تن بی سرت را
کجا میروی ای مسافر، درنگی ببر با خودت پاره دیگرت را